Monday, February 2, 2015

Gõykarank xikxonnachem mhotv kitlem! [The importance of Education among Goans]



Gõykarank xikxonnachem mhotv kitlem!

[The importance of Education among Goans]

In ‘JIVIT’ Jan 2015 issue, a popular magazine in Romi KONKANI from the desk of QUEENY GROUP, highlights the factors responsible for lack of quality education and the hesitating attitude of Goans to attempt challenging careers.

By:  Necio D’Souza, Raia - Goa

Xikop kitea khatir korchem? Xikun konn girest zala? Xiklele monis bekar, mus martat. Xiklele thodde zann herank naddttat, pokrun khatat. Xikop naslele monis subeiz zhoddttat. Zalear xikpacho pez kiteak ghevop? ……………adi. Osle sur zaite pavtt kanar poddot astat, kherit bhaxen kheddea-paddeanim ravpi loka koddlean. Oslea vattaranim he toreche vichar ghollttat tantun ojeap kaim na. Kheddeantlea monxak xikxonnachem mhotv somzona, hem sobavik. Punn hench chintop lhan xaram toxench dorya kinarechea lokachea toklent guslam, tem polleun ojeap dista. Lokachem mon duddu korpacher ani sotta-sott girest zavpacher tharlelem asa. Osle vagnnuketlean fuddle pillgek marekar dis uprastele, hem niyallunk konnuch toyar na.

Poile suvater xikop gorjechem karann dor eka monxache moticho vikas zata. Hi monachi girestkay konnacheanuch chorun vhoronk zaina. Xikxonnatlean monxacher bore sonskar ghoddttat. Borem kitem, vaitt kitem tem somzopak gineanachi bhor poddtta. Svotacho vikas zata to zaloch, hea vorvim apunn ravtolea ghorabeacho-i drittikon sudorta, ganvache ani desache udorgotik hatbhar lagta. Hi girestkay diamatik purian sor korunk zaina. Dusre suvater xikon konn girest zaunk na mhunn somzotoleamchi nodor samki oxir. Xikop ho duddu korpacho rosto nhoim. To monxan ginean divpa-ghevpacho ani jivitant sukh-sontos haddpacho ek boro upay. Tisre suvater xiklele monis bekar bhonvtat mhunn xikpak dox divop sarkem na. Monis xikloch mhunn zaina, tache bhitor vavr korpachi tollmoll aspak zai. Vavr korpachi umed na to monis bekar urtoloch. Chovte suvater xiklele monis herank naddttat vo nagoitat, hantun zobor-xem sot na. Hoi, xiklele monis kaim promannan dusreak trasant ghaltat, punn ho ankddo bhov thoddo. Urfattem zalear chodd promannan xikop naslele, dusreank chodd promannan trasant ghaltat. Gõychem toxench desachem Criminal Record ustilear osleamchi nond chodd melltta. Chorpacho, nagovpacho, jiv kaddpacho vo her guneanv korpak xikxonnacho kaimch sombond na. Tem sogllem duxtt monantlean upzota. Panchve suvater xikop korop, ek pez vo vojem oxem kiteak somzop? Ek bhurgem vaddttana novem kitem tori monant ghevpacho proytn korit asta. Ho tacho zolmacho gunn ani hok’k. To kiteak kaddun ghevop? Mhunttoch xalle bhogor dusro xrestt upay na. Tea bhair 18 vorsam piraye sokoilea bhurgeak kamak lavop, ek kheasticho guneanv.

Dorya deger astea ganvantlean, hea adim vhodd vidvan namna zoddun geleat. Gõyant, desant ani videxant vhodd nanv ani man zoddlolo asa. Voiz, izner, vokil, zuviz, xikxok, adi hangasorlean zolmoleat. Punn halim tempar hangasor urfattem chitr dispak laglam. Bhurgim xikxonnache panvdde choddpak kustar kortat. Mullavem xikxonn ghevpakuch tanchem mon gaborlelem zata. 5vi te 10vi merenchem xikop kortana kitlinch zann napas zaun iskol soddun ditat. Jim konn zorot-morot SSC pas kortat, tim fuddlea xikpa kodden durlokx kortat. Bhov thoddim 11vek provex melloitat. Tantuntlim 12vi pas korpak bhov thoddim sufoll zatat. Punn je gunn vo Percentage melloitat, ti mukhavelem dorjedar xikop korpak vo provex mellovpak unnem poddtta mhonn zaitea zannak kollon chuklam.

5vi tem 12vi merenchea xikxonnachi sor kelear, 60% bhurgeanim xikop ordear soddun dil’lem asta. Hachem karann bhurgeamchea tonddantlean aikopak melltta tem oxem. Atamchi xikxonnik pod’dot sarki na. Xikovpi mon divn patth xikoinant. Tankam bhurgeamchea fuddrachem poddon gel’lem na. Oslech sur tea bhurgeamchea avoy-bapaychea tonddantlean aikunk mellttat. Hem chintop samkem chukichem. Xikovpeamcher arop ghalop Gõyant tor bilkul sobona. Her raj’jeanim il’lem kitem vankddem ghoddtta asot. Punn Gõyantlem xikxok somazak mottem yogdan ditelem dison yeta.

‘Money is something, not everything’ oxi ek mhonn’ni asa. Monxak jiyeupak duddu gorjeche, tea khatir duddvamcheruch nodor dovrun ravop? Che! Che!! Oslea jivitak orth na. Jem xikxonnatlean mellunk zata, tem duddvanim viktem gheunk zaina. Xikxonnatlean udorgot zata dekhunuch novi vost nirmann zata. Magir ti toyar vost duddvanim vikti gheun zai toso upeg korunk xokta. Dekhik mottor, viman, komputter, adi, heo vostu vidvananim toyar kel’leo nasot zalear, teo samanya monxachea hatak mellcheo nasleo. Aiz 10vi napas zal’lo bhurgo komputterak ek khellnnem koxem nachoita. Vhodd zapsaldarkichem xikxonn ghetleleamnich heo vostu ghoddoileat dekhunuch an’naddi monxak pasun faido melltta. Hacher unnem xiklelean gombhir vichar korchi goroz asa. Apunn xikunk na vo aplem bhurgem xikona mhunn heramcher arop ghalop, hem kortub monisponna bhailem.

10vi pas zal’lo bhurgo akhati (Gulf) desant nokrek veta ani hozaranim komaita. Gõyant yetoch Tata-Birla-Ambani sarkelea monxam porim duddu koddoita. Chodduch zalear ek ghor vo gaddi to gheta. Hache fuddem kitemch korpachi taka sud-budh asona. Fokot folgam marop ani duddvankar mhunn herank kikont korop. Osle sonskar gheun vaddlolo monis fuddem aplea bhurgeamkui oslench margdorxon dita. Uplapem ani movjechem vatavoronn ghorant nirmann korta. Osle poristithint bhurgeamchem mon xikxonnacher koxem lagonk xokta!

Atamchim bhurgim khas korun chedde 12vi pas korpa itlich mokh (Aim) ballgitat. Tanchim sopnam vonttar il’li inglez khellovpachi ani pordesant nokri mellovpachi. Tea khatir barik-sarik kaim kurs te kortat. Magir Waiter, Bartender, Cook osli nokri korunk botticher na zalear akhati hottelanim te gustat. Halim tempar Purtuguese passport korun, Europant vochpachem pixeponn bhitor sorlam. Je 12vi puri korunk xoklenant te Dishwasher, HouseKeepers, Cleaners sarkelea nokreamcher somadhan zoddttat. Thoddeank menddram-unttam rakhpachem purian kam upkarta. 

Kaim karannak lagun zankam pordesant vochonk mellonk na, tevui monis Gõyantuch dorya degamcher bhorpur zoddttat. Panvelichea boreponnan mosgak udok melltta, oxi tanchi goth. Benkichea rinna kustar ttekxi ghevop ani bhaddem marop. Pordexi bhonvddekaram kustar sompeponnim duddu komavop. Thodde dorya deger Shacks vo aplea ghora kuxik Restaurant  choloitat. Thoddeanim aplea ghorachim kuddam vo mottorsaikoli, tturistank bhaddeak divpacho kam-dhondo apnnaila. Hem sogllem korpak xikxonnachi vhoddli-xi goroz poddona. Ek podvidar (Graduate) eka mhoineak komaita tea von subeiz zodd, he monis ekach disak komaitat. Duddu melltta to khoro, movza marunk melltta ti puro, oso tancho somoz. Atam hea cheddeank lagon cheddvanchi koxi vatt lagta ti polleum-ia. Hatan kus-kuxit duddu ghollttele chedde rokddech mogan poddttat. Cheddvam-i tanchea duddvank lagim zatat. Zai toxem nhespak, suropay vaddovpak tanche mogi zai title duddu varoitat. Magir novreanim voklank Blackmail korop suru zata. Tanchem xikxonn ordear soddpak lavop. Karann cheddeank bhirant asta ki subeiz xiklear apli vhokol dhoko di-it mhunn.

Cheddvam-bailo pordesant vochunk boreoch fultat. Choddxim zannam Arabanchim aidona ghansun duddu zoddttat tem zalench, tea bhair gupit kamam kelear subeiz pottlo Gõyant dhaddunk melltta. Gõyantle goribkayechem nimit sangon tim pordesant vetat, punn ghorabeacho favo te dixen ukhol zata-so na. Gulf-ant nokri kortelea avoyachim bhurgim zobor-xim xiktelim disonant. Hacher ostoreanim vichar korunk zai. Apnnem kitem zoddlem ani kitem hogddailem tem niyallunk zai. Hem oxem kristanv ghorabeamxinch ghoddtta. Hindu ostoreo bhurgeancho vibadd zaumcho nhoim mhonn pordesant vochonant. Hanv videaxant kam korpi bailancher ttika korunk sodina. Punn zo nikal nodrek aila tantuntlean bhurgeancho fuddar uzvaddit zaunk pavlo na mhunn khont uktaitam. Bhurgeank xikxonnachem mhotv pottovpak, borem vaitt modlo forok dakhovpak dor khinnak eke ayoyn aplea bhurgeam sangatak asunk zay. Hem mandun ghevpak kitleoxeoch avoyo fattim poddleat.

Hem sogllem ghoddtta tem unnea xikxonnak lagon. Xikxonnachem mhotv atamcho Gõykar visorla mhunn thavem zata. Bharot sorkarachea halinchea sorvexonna pormonnem thavem zata ki Gõy xikxonnachea panvdear fuddem asa ani tisrea sthanar urta. Kerala poilea zalear Mannipur dusrea sthanar asa. Gõykarank tisrea sthanar aspacho man, khoxechi gozal. Punn hi khuxalkay thoddeach tempachi, hacher lokx voddpacho proyt zaunk zai. Survey-chea nema pormonnem chovthi pas kel’lea monxak xikxit (literate) mhunn nond kortat. Hem dhoronn chukichem asa oxem hanv mhunnona. Punn adlea Gõykaranim unch xikop korun zo itihas ghoddoila, tacho man rakhunk atamche pillgek kollona mhunn sontap marta. Purtugez razvoddkent porian Gõykaranim Doctorate vo Ph D sarkeo podveo zoddleat. Videxi University-nim dorjedar xikop korpak, Gõykarancho ankddo subeiz astalo. Heach khatir Gõy, heram rajjyam poros vixex mhunn sonvsar bhor lok mandtalet.

Halim tempar Gõyant novim iskolam ani koleji ugoddleat. 12vi merenchem xikop sorkaran fukott mellovpachi tozviz kelea. Gorib mhunn fattim ravpachem nimit uronk na. Tea bhair unchlem xikop korpak lhan-vhodd sovloti manddleleo asat. Fokot zai tem xikpachem mon. Dor eka bhurgean survatekuch borem xikop korpacho dhey (motto) ballgunk zay. Avoi-bapainuy apli zababdari sarki pallunk zay. Bhurgeank xikunk soma zata toslem vatavoronn toyar korunk zay. Bhonvttonncho vattar xanticho ani xisticho asunk zay. Hem sarkem nastana xik-re puta, xik-go dhuve mhull’lear lisanvacher mon lagchem na.

Unnem xikop korpacho vo modench soddun diteleancho ankddo chodd so vaddla to dorya lagim aslelea ganvanim. Unch xikop aslelea avoy-bapaychim bhurgim odhik xikop korchem bodlek samkea unnea xikpacher thambtat. Hachem mukhel karann tea vattarant choltolo goddbodd. Poryottonachea ud’dheogak lagon thoim avazachem produxonn matlam. Tea bhair bhurgeachea monar vaitt porinnam zavpi ghoddamoddi hea vattarant subeiz astat. Bhurgim kuddin rosroxit ani gulgulit koxim vaddttat khorim punn monan thoklelim astat. Hacho porinnam xikpacher zata. 

Niz Gõykar voiz, juiz, izner, Doctorate, IAS odhikari, Navy commander, Air Pilot, IIT adi veaktincho unnav asleleam ongõykarank vhoddlim podam Gõyant favo zatat. Heach khatir dor eka Gõykaran xikxonnachem mhotv somzun gheunk zai. Atanch favo te dixen pavlam marina zalear fuddarak nokollttam Gõy samballpacho odhikar ongõykaranchea hatanim pavtolo.

                                                    ************************

No comments:

Post a Comment